Kanser Genetiği
Kanser, kalıtsal ve çevresel ajanların (kimyasallar, radyasyon veya virüsler gibi) etkisi ile öldürücü olmayan genetik zedelenmeye bağlı kontrolsüz hücre çoğalmasıdır ve günümüzün en yaygın ölüm nedenlerinden biridir.
Kanser gelişimi ile genetik değişikliklerin bağlantısı uzun yıllardır bilinmektedir. Sık gözlenen kanserl olgularında yapılan genetik araştırmalarda, hastaların aileden kalıtarak bütün hücrelerin genetik materyalinde taşıdıkları yada yaşamı sırasında bazı hücrelerinde kazanılmış genetik farklılıklar saptanmıştır.
Kanserde en önemli etken yaşamın herhangi bir döneminde tek bir öncü hücrede (monoklonal) oluşan kromozomal düzeyde ya da DNA düzeyindeki genetik yapı değişiklikleridir. Kanserin ortaya çıkışı ve ilerlemesi birçok genin mutasyona uğradığı multigenik bir süreçtir, aileden kalıtsal olarak gelen mutasyonlar ve sonradan kazanılan somatik mutasyonlarla hücrede kontrolsüz büyüme ortaya çıkar. Kanser genetik bir hastalıktır.
Kanseri hücrelerimizin çoğalmasını (proliferasyonunu), farklılaşmasını (differansiyasyonunu) ve ölümünü kontrol eden genlerin hastalığı olarak tanımlamak da mümkündür.
Bazı kanser gruplarında ise ailesel yatkınlık dikkat çekmektedir. Tüm kanserlerin yaklaşık ’unda kalıtsal faktörlerin varlığı kanıtlanmıştır. Bu tür kanserlerin gelişiminde tümör süpressör gen adı verilen genetik bölgeler sorumludur. Sıklıkla ilk değişiklik ebeveynlerin birisinden alınmakta ve yaşam içerisinde de 2. değişiklik oluşmaktadır.
Onkogen adı verilen genetik bölgelerdeki değişiklikler somatik hücrelerde olmakta ve ailenin diğer bireylerine kalıtılmamaktadır. Bununla birlikte değişimin görüldüğü kişilerde kanser gelişimine neden olmaktadır.
Spesifik gen bölgelerinin incelenmesinin hastalarda tanı konması ve prognozun belirlenmesi gibi noktalardaki etkinliği yanında, bazı olgularda uygulanacak tedavinin şeçimindede rol oynamaktadır. Hastaların kemik iliği ve/veya periferik kan örneklerinde genetik testlerle hastalığa tedavi cevabı ve erken aşamada hastalık tekrarının saptanmasıda mümkün olmaktadır.
Meme kanser dokusu interfaz hücrelerinin FISH yöntemiyle incelenmesi. Hücrelerde ERBB2 probu ile çok sayıda ERBB2 gen amplifikasyonu (kırmızı sinyal) saptandı, 17. kromozom sentromerine yönelik sinyal sayısı iki olarak saptandı. (Fotoğrafın sol tarafında normal meme dokusunda 17.kromozom sentromeri ve C-ERBB2 gen bölgesi için ikişer sinyal saptandı)
İşlemin Adı | İncelenen Bölgeler | Materyal | |
---|---|---|---|
Trisomy | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
Monosomy | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
BCR/ABL t(9:22) | t(9:22)(q34;q11) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
MLL/AFF1 t(4;11)(q21;q23) | t(4;11)(q21;q23) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
MLL/MLLT1(ENL) - t(11;19)(q23;p13.3) | t(11;19)(q23;p13.3) | Periferik Kan, Kemik İliği | |
MLL/MLLT3(AF9) - t(9;11)(p22;q23) | t(9;11)(p22;q23 | Periferik Kan, Kemik İliği | |
MLL/MLLT4(AF6) - t(6;11)(q27;q23) | t(6;11)(q27;q23) | Periferik Kan, Kemik İliği | |
IGH/MYEOV t(11;14)(q13;q32) | t(11;14)(q13;q32) | Periferik Kan, Kemik İliği | |
cMYC/IGH t(8:14) | t(8:14)(q24;q32) | ||
AML/ETO t(8;21)(q22;q22) | t(8;21)(q22;q22) | Periferik Kan, Kemik İliği | |
TEL/AML t(12:21) | t(12:21) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
FGFR3/IGH t(4:14) | t(4:14)(p16;q32) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
C – myc ( 8q24 ) amplifikasyon | 8q24 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
IGH/MAF t(14:16) | t(14:16)(q32;q23) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
IGH/BCL2 t(14:18) | t(14:18)(q32;q21) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
PML/RARA t(15:17) | t(15:17)(q24;q21) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
RBM15/MKL1 t(1:22) | t(1:22)(p13;q13) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
E2A/PBX1 t(1:19) | t(1:19)(q23;p13) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
DEK/NUP214 t(6;9)(p22;q34) | t(6;9)(p22;q34) | Periferik Kan, Kemik İliği | |
P53 Del 17p13 | 17p13 | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
Neurofibramatorsis Tip1 (17q11) | 17q11 | Periferik Kan | 7-10 gün |
CBFB/MYH11 inv(16) | inv(16)(p13;q22) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
EVI1 inv(3) | inv(3)(q26.2) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
EGR1 Del 5q 31 | del 5q 31 | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
RB1 del 13q12 | del 13q12 | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
del 13q14.2 | del 13q14.2 | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
Del 20q12 | del 20q12 | Kan | 7-10 gün |
Del 7q | del 7q | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
Del 9q | del 9q | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
ALK 2p23.2 | 2p23.2 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
Breast cancer amplicon ( 20q13 ) | 20q13 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
c-MET amp. | 7q31 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
cMYC/IGH t(8:14) | t(8:14)(q24;q32) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |
Cyclin D (11q13) PRAD-CCND1 | 11q13 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
EGFR 7p12 | 7p12 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
EML4 2p21 | 2p21 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
HER2/neu 17q11.2-12 | 17q11.2-12 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
p53 del ( 17p13.1 ) doku | 17p13.1 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
ROS1 6q22 | 6q22 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
1p36/19q13.3 | 1p36/19q13.3 | Taze Tümör Dokusu, Parafin Blok Kesiti | 7-10 gün |
ALL | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
AML | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
KML | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
MDS | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
Multiple Myelom | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
KLL | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
TRANSLOKASYON (9;22)(Kantitasyon) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
TRANSLOKASYON (12;21)(Kantitasyon) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
TRANSLOKASYON (1;19)(Kantitasyon) | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
TRANSLOKASYON (4;11)(Kantitasyon), | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
TRANSLOKASYON (8;21)(Kantitasyon), | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
TRANSLOKASYON (14;18)(Kantitasyon), | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
TRANSLOKASYON (8;14)(Kantitasyon), | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
İnv(16) (Kantitasyon), | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
NPM 1 | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün | |
FLT 3 | Periferik Kan, Kemik İliği | 7-10 gün |